Makak czubaty

Makak czubaty (Cyropithecus niger, wg nowej systematyki Macaca nigra), to małpa o szczątkowym ogonie, krępej budowie ciała, o trochę niesamowitym wyrazie twarzy. Całe jej ciało pokrywa czarna lub ciemnobrązowa, dość długa sierść. Na pośladkach widoczne są nagie modzele barwy czerwonej lub cielistej. Demoniczny wygląd nadaje makakowi również wysoki (do 10 cm) czub, zdobiący głowę tak samca, jak i samicy. Mocno wydłużona twarz, pozbawiona mimiki, z licznymi wypukłościami, u osobników młodych jest różowa, u dorosłych -- czarna. Samice są o połowę mniejsze od samców.

Ta silna małpa żyje na ograniczonym terytorium w północnej części Celebesu i na kilku sąsiednich małych wyspach. Znaczną część swego życia spędza na ziemi, gdzie żyje w parkach lub w grupach składających się z kilkunastu osobników. Osobniki dorosłe, starsze samce, poszukują pokarmu na ziemi i tu również układają się do snu. Samice z młodymi oraz osobniki młodociane przebywają w koronach drzew, gdzie swobodnie poruszają się na czterech kończynach. Nieco demonicznym wyglądem makaki zyskują sobie respekt w otoczeniu i skutecznie bronią się przed wieloma drapieżnikami.

Makak czubaty jest małpą wszystkożerną, choć w jego diecie zaznacza się przewaga owoców, które zbiera pod drzwiami. Małpy te chętnie przebywają w pobliżu rzek i na wybrzeżu morskim, gdzie łowią różne drobne zwierzęta.

Po ciąży trwającej około 22 tygodni samica rodzi jedno młode, pokryte czarną sierścią. Młode dość długo, bo aż 3 miesiące, pozostaje na brzusznej stronie ciała matki, dzięki czemu -- mimo iż ma jasnoróżową twarz -- nie jest z daleka widziane. W 3 miesiącu jego twarz zmienia barwę na ciemniejszą. Wówczas młody makak przenosi się na grzbiet matki, ale przestraszony wraca na brzuch samicy i pozostaje w jej objęciach, aż niebezpieczeństwo minie. Chętnie jest noszony również przez starsze siostry i bawi się z rówieśnikami. Dojrzewa w wieku około 3 lat. Nie wiadomo, jaki wiek osiąga w swoim naturalnym środowisku.

Podczas obserwacji życia tych małp nie zauważono wyraźnej dominacji samca, członkowie stada są zgodni i solidarni. Zapewne dzięki swemu wyglądowi i spokojnemu zachowaniu makak czubaty był przez wiele lat uznawany za zwierzę święte przez tubylcze plemiona wyspiarzy.

W naszym ZOO hodujemy makaki czubate od 1980 r. i corocznie uzyskujemy od nich przychówek.