Koczkodan diana

W wilgotnym środowisku, w pobliżu rzek, zbiorników wodnych i w zwartych deszczowych lasach żyje jedna z najpiękniejszych małp afrykańskich -- koczkodan diana (Cercopithecus diana). Jego dość duże, wysmukłe i zgrabne ciało pokrywa jedwabista sierść koloru od jasnoszarego, poprzez ciemnobrązowy, aż do czarnego. 0 niezwykłej urodzie diany decydują też duże białe bokobrody, biała szyja i pierś, biały skośny pas na zewnętrznej stronie ud oraz ognistorude pośladki, ciemny tułów i ciemny długi ogon. Samice są delikatniejsze w budowie i znacznie lżejsze od samców. Wielu przyrodników uważa, że to kontrastowe ubarwienie to sposób na "migowe" porozumiewanie się tych zwierząt w ciemnym środowisku, w którym żyją.

Koczkodan diana to jedna z największych małp wśród licznych gatunków koczkodanów. Jego pożywienie stanowią owoce, orzechy, nasiona, pędy i łodygi, a także różne drobne zwierzęta. Jest aktywny podczas dnia, noc spędza w koronach drzew w rozwidleniu konarów.

Podobnie jak inne koczkodany, również koczkodan diana -- mieszkaniec koron lasów galeriowych sprawnie skacze na znaczne odleglości, nawet 5-7 m. W skoku szeroko rozkłada ręce. Również dobrze pływa, jednak czyni to tylko w sytuacjach przymusowych. W razie niebezpieczeństwa nieruchomieje, starając się być niezauważalnym dla napastnika. W porównaniu z innymi małpami z tej rodziny, koczkodan diana ma krępy tułów i stosunkowo krótkie nogi, zwłaszcza przednie. Po ziemi biega na czterech kończynach stawiając je naprzemiennie. Zaciekawiony koczkodan unosi ogon tworząc z niego koło -- bardzo rzadko zagina go na grzbiet. Długie palce pozwalają mu na pewny chwyt konara drzewa.

Ciąża trwa około 28 tygodni, jedno młode (rzadko bliźnięta) jest szaropopielate. Pierwsze tygodnie życia młody koczkodan spędza pod brzuchem matki, kurczowo trzymając się jej futra. Po kilku tygodniach wciąż przebywa koło niej, ale nie wspina się na jej grzbiet, jak to robi potomstwo wielu innych małp. Dorasta w wieku 3-4 lat.

Koczkodany diana żyją w grupach rodzinnych. Grupie przewodzi dorosły samiec -- ojciec rodziny. Pomiędzy samcami wywiązują się ostre walki o pierwszeństwo w grupie. Grupy rodzinne łączą się w duże stada składające się z kilkudziesięciu osobników.

Gatunek ten, niegdyś bardzo liczny, ginie w swoim środowisku -- przyczyną tego jest rabunkowa eksploatacja deszczowych lasów. Na szczęście dobrze rozwija się hodowla tych małp w wielu ogrodach zoologicznych świata i istnieje szansa na uratowanie gatunku i przeniesienie go na obszary, gdzie zapewni mu się pierwotne warunki.