Ślepiec meksykański

Ślepiec meksykański (Anoptichthys jordan) jest najlepiej poznaną dotychczas rybą jaskiniową. Został odkryty przez amerykańskich biologów, C.L. Hubbsa i W.T. Innesa, w podziemnym strumieniu przepływającym przez Cueva Chica, w Meksyku, i opisany przez nich w 1936 roku. W tym też roku Nowojorskie Akwarium, jako jedyne na świecie, otrzymało żywe, ślepe ryby z Cueva Chica i rozpoczęto trwające do dzisiaj badania i obserwacje.

Ślepiec meksykański był pierwszą znaną ślepą rybą z rodziny kąsaczowatych (Characidea) i jednocześnie pierwszą ślepą rybą z Ameryki Środkowej. Ryby należące do rodziny kąsaczowatych są dobrymi wzrokowcami, mają duże oczy i dobrze wykształcone ośrodki wzrokowe w mózgu, brak u nich jakichkolwiek tworów dotykowych na głowie (wąsy, wyrostki), toteż spotkanie w tej rodzinie form ślepych było niemal sensacją.

W późniejszych badaniach wykazano, że ślepiec pochodzi prawdopodobnie od Astyanax fasciatus mexicanus -- ryby powszechnie spotykanej i łowionej w Meksyku oraz południowych rzekach Stanów Zjednoczonych. W kilka lat później podczas kolejnej penetracji Cueva Chica odłowiono dużą ławicę ślepców jaskiniowych. U niektórych osobników stwierdzono dobrze zachowane oczy i obecność pigmentu w skórze -- żyły one w zbiornikach położonych blisko wejścia do jaskiń. Inne, przebywające w głębokich jaskiniach, gdzie światło nigdy nie dociera, były jasnoróżowe i całkowicie ślepe.

W Cueva Chica ryby te żyją w twardej wodzie o temperaturze 22-26^oC. Ze złożonej ikry już po trzydziestu godzinach wylęgają się larwy długości 2-3 mm. Mają one oczy normalnej wielkości w stosunku do ciała. Oczy młodych rybek przez mniej więcej piętnaście dni znajdują się na powierzchni ciała i są bardzo ruchliwe. Rosną wolno w stosunku do wzrostu rybki, a poszczególne ich części stopniowo degenerują się. Gałki oczne zapadają się w głąb orbity i zostają pokryte skórą. Oczy dorosłych osobników są maleńkie i otoczone osłonką barwnika; leżą głęboko pod warstwami skóry i tłuszczu.

Ponieważ ślepce nie widzą, zdobywają pokarm kierując się wrażeniami chemicznymi i odczuciem wstrząsów wody wywołanych przez poruszającą się zdobycz. Dorastając uczą się rozpoznawać położenie przedmiotów podwodnych, które wyczuwają na odległość. Ślepce bardzo dobrze pamiętają raz przebytą drogę i bezbłędnie wracają do miejsca, skąd wypłynęły. Ta zdolność jest ważna w ich środowisku naturalnym, ponieważ żyją one w wąskich i krętych szczelinach skalnych.

Próby hodowli ślepców w akwariach dały nadspodziewanie dobre wyniki, a to, że można je hodować w sztucznych warunkach, znacznie ułatwia badanie tych zwierząt.

Ryby te hodują również akwaryści. W akwarium wymagają one twardej i dobrze przewietrzonej wody, o temperaturze 18-25^oC.